Thành công không kết thúc ở bản thân – mà bắt đầu khi được tiếp nối
"Thành công không có tiếp nối, chưa gọi là thành công." - GS. Phan Văn Trường
Trong tập 11 của series podcast YOU NOW WE NOW trên Cấy Nền Radio, host Bảo Nhi đã có buổi trò chuyện đầy ý nghĩa với GS. Phan Văn Trường – một người thầy, một người dẫn đường với những trải nghiệm sống phong phú và góc nhìn sâu sắc về cuộc đời.
Chủ đề của tập này xoay quanh “Sự Thành công” – một khái niệm tưởng chừng đơn giản nhưng lại chứa đựng vô vàn tầng ý nghĩa, đặc biệt với thế hệ trẻ đang trên hành trình tìm kiếm giá trị của chính mình.
Cuộc đối thoại không chỉ dừng lại ở việc định nghĩa thành công, mà còn là một lời nhắn nhủ đầy trách nhiệm từ một người đi trước dành cho thế hệ trẻ: “Thành công không có tiếp nối, chưa gọi là thành công.”
Thành công: Định nghĩa của xã hội hay cảm nhận của bản thân?
Ngay từ đầu cuộc trò chuyện, GS Phan Văn Trường đã đặt ra một câu hỏi đầy thách thức, như một lời mời gọi suy ngẫm: Liệu các sinh vật trong tự nhiên như hổ, đại bàng hay cá có từng nghĩ đến khái niệm “thành công” không?
Qua đó, thầy chỉ ra một sự thật đáng suy ngẫm: Chỉ con người mới tự tạo ra khái niệm này, biến nó thành một biểu tượng xã hội, một thước đo giá trị mà đôi khi khiến chúng ta lạc lối, quên đi ý nghĩa thật sự bên trong tâm hồn mình.
Thầy phân tích rằng thành công thường được nhìn nhận qua hai lăng kính đối lập.
Một là thành công dưới con mắt người ngoài – những thành tích bề mặt như bằng cấp tiến sĩ, chức vụ giám đốc, hay khối tài sản triệu đô ở tuổi đôi mươi.
Hai là sự sung mãn cá nhân – trạng thái thỏa mãn khi được sống đúng với đam mê, khi trái tim và tâm trí hòa quyện trong những điều mình thực sự yêu thích.
Đáng tiếc, ở Việt Nam, lăng kính thứ hai thường bị xem nhẹ, thậm chí bị che lấp bởi những áp lực xã hội về thành tích và danh tiếng.
Để minh họa cho cái giá của việc chạy theo thành công bề ngoài, thầy đã kể lại câu chuyện của chính mình.
Ở đỉnh cao sự nghiệp, khi đảm nhận vai trò chủ tịch một tập đoàn đa quốc gia, thầy được xã hội tôn vinh như một “superstar”, được săn đón bởi những cái bắt tay quyền lực và những buổi tiếp tân xa hoa.
Nhưng đằng sau ánh hào quang ấy là những khoảng trống không thể lấp đầy trong đời sống gia đình.
Thầy nhớ lại những lần trở về nhà sau những chuyến công tác dài ngày, khi con gái nhỏ nhìn thầy như một người xa lạ, ánh mắt đầy xa cách thay vì sự quấn quýt.
Vợ thầy, dù luôn ủng hộ, cũng không thể che giấu nỗi cô đơn khi không thể đồng hành cùng thầy trong những sự kiện quan trọng, thậm chí từng bị từ chối vào cửa chỉ vì không được công nhận là “người quan trọng”.
“Thành công nghề nghiệp thì rực rỡ, nhưng đời sống gia đình là thất bại ê chề,” thầy thừa nhận với một sự chân thành khiến người nghe không khỏi chạnh lòng.
Câu chuyện này không chỉ là một lời tự sự, mà còn là một bài học đắt giá:
Thành công mà xã hội tôn vinh có thể là một con dao hai lưỡi, cắt đứt những mối liên kết quý giá nhất nếu chúng ta không biết cân bằng và nhìn nhận lại giá trị thật của mình.
Bài học từ người bán phô mai về thành công tự tại
Khi được hỏi về hình mẫu của một thành công đích thực, GS Phan Văn Trường không nhắc đến những tên tuổi lớn hay những người đứng trên đỉnh cao danh vọng.
Thay vào đó, thầy kể về một người phụ nữ bình dị ở Pháp – bà bán phô mai mà thầy gặp trong một cửa tiệm nhỏ cách nhà 100 mét. Bà không có bằng cấp cao, không sở hữu danh hiệu hay tài sản đồ sộ, nhưng trong ánh mắt và nụ cười của bà toát lên một sự tự tại hiếm có.
Thầy kể rằng, khi bước vào tiệm, bà chào đón thầy với một sự nồng hậu như đón một người bạn cũ, rồi chậm rãi giới thiệu từng loại phô mai như thể đang kể về những đứa con của mình.
Bà cắt từng miếng nhỏ, mời thầy nếm thử, và chia sẻ rằng hạnh phúc lớn nhất của bà không nằm ở doanh thu hay danh tiếng, mà là được sống với đam mê từ thuở bé: mở một tiệm phô mai, gặp gỡ khách hàng, và cảm nhận giá trị văn hóa sâu sắc mà phô mai mang lại cho nước Pháp.
“Tôi không có giấc mơ nào khác. Hạnh phúc của tôi là cắt miếng phô mai, nghe tiếng người làm phô mai nỗ lực, thấy văn hóa đẹp đẽ của đất nước mình được lan tỏa qua từng miếng phô mai,” - bà nói với thầy bằng một giọng đầy tự hào.
Phân tích sâu hơn về câu chuyện này, có thể thấy thành công của bà không cần phải được tuyên ngôn hay chứng minh qua những con số. Xã hội nhìn nhận bà qua sự tận tụy và niềm vui mà bà mang lại, và bản thân bà tự tại đến mức không một lời chê bai nào có thể chạm đến.
Đây là một bài học lớn cho người trẻ:
Thành công không nằm ở những biểu tượng bên ngoài mà xã hội áp đặt, mà ở sự hòa quyện giữa đam mê cá nhân và giá trị mà ta đóng góp cho cộng đồng.
Bà bán phô mai không chỉ bán một món ăn, mà còn truyền tải cả một di sản văn hóa, một câu chuyện về sự bền bỉ và tình yêu với nghề.
Cái bẫy mang tên “Thành công sớm”
Một vấn đề khác mà GS Phan Văn Trường nhấn mạnh trong cuộc trò chuyện là áp lực “phải thành công sớm” – một cái bẫy vô hình đang đè nặng lên vai người trẻ, đặc biệt trong thời đại mà truyền thông xã hội khuếch đại mọi thành tựu.
Thầy chỉ ra rằng ở Việt Nam, tư duy về tuổi tác và thành tích đã ăn sâu vào văn hóa, khi cha mẹ và xã hội thường kỳ vọng con cái phải đạt được những cột mốc lớn ở độ tuổi nhất định: đậu đại học lúc 18, cử nhân lúc 20, tiến sĩ lúc 25, hay giám đốc ở độ tuổi đôi mươi.
Nhưng liệu những cột mốc này có thực sự phản ánh giá trị và sự chín muồi của một con người?
Thầy kể lại câu chuyện về một người bạn, tạm gọi là anh Nguyễn, như một minh chứng cho cái giá của việc chạy theo thành công sớm.
Anh Nguyễn là một tài năng hiếm có, hoàn thành chương trình đại học chỉ trong một năm thay vì ba năm như bình thường, đậu cử nhân ở tuổi 20, và trở thành niềm tự hào của gia đình.
Nhưng khi bước ra đời, anh đối mặt với một thực tế phũ phàng: không ai muốn tuyển dụng một người “quá trẻ”, trông như sinh viên mới ra trường, dù bằng cấp của anh đầy ấn tượng. Đến tuổi 24, khi muốn đảm nhận vị trí giám đốc, anh tiếp tục bị từ chối vì thiếu kinh nghiệm và sự chín chắn.
Nhìn lại cuộc đời mình, anh Nguyễn tâm sự với thầy trong một buổi gặp gỡ đầy trăn trở: “Tôi có bằng cấp, nhưng trí tuệ và sự chín muồi thì chưa tới. Nếu được làm lại, tôi sẽ học đến 40 tuổi mới bắt đầu làm việc.”
Câu nói này như một hồi chuông cảnh tỉnh, khiến chúng ta phải tự hỏi:
Liệu thành công sớm có thực sự là thành công, hay chỉ là một ảo ảnh khiến ta đánh mất cơ hội trưởng thành đúng nghĩa?
Phân tích sâu hơn, áp lực thành công sớm không chỉ đến từ xã hội mà còn từ chính gia đình, nơi mà sự so sánh giữa anh em, hàng xóm hay bạn bè tạo ra một cuộc đua vô hình.
Điều này có thể làm lệch lạc giá trị thật của thành công, biến nó thành một cuộc chạy nước rút hơn là một hành trình dài hơi để khám phá bản thân.
GS Phan Văn Trường khuyến khích người trẻ nhìn nhận thành công như một quá trình phát triển, nơi mà sự chín muồi về trí tuệ và cảm xúc quan trọng hơn bất kỳ cột mốc tuổi tác nào.
Trách nhiệm của Thành công - Tiếp nối giá trị cho cộng đồng
Một trong những thông điệp sâu sắc nhất mà GS Phan Văn Trường truyền tải trong cuộc trò chuyện là thành công không thể chỉ dừng lại ở cá nhân.
“Thành công không có tiếp nối, chưa gọi là thành công.”
Ý nghĩa của câu nói này nằm ở trách nhiệm của mỗi người khi đạt được thành tựu: phải truyền lại giá trị, kinh nghiệm và tri thức cho thế hệ sau, để xã hội không chỉ có những cá nhân thành công mà còn là một cộng đồng cùng tiến lên.
Thầy kể về một người thợ gỗ ở ngoại ô Paris, một nghệ nhân với tay nghề điêu luyện và một cửa tiệm nhỏ nhưng chứa đựng cả một di sản nghề nghiệp.
Người thợ này đăng tuyển dụng, tìm hai bạn trẻ vừa tốt nghiệp lớp 12 để truyền nghề và sau này giao lại cửa tiệm. Nhưng suốt 15 ngày, không một ai đến ứng tuyển.
Ông đau lòng nói với thầy: “Xã hội này lạ lắm, cứ chạy theo bằng tiến sĩ, không ai muốn học nghề gỗ. Tôi sợ rằng một ngày, không còn ai biết làm gỗ nữa.”
Câu chuyện này không chỉ là nỗi trăn trở của một cá nhân, mà còn phản ánh một thực trạng đáng buồn: sự coi nhẹ những giá trị nghề nghiệp truyền thống trong một xã hội ám ảnh với bằng cấp và danh hiệu.
GS Phan Văn Trường phân tích rằng, thành công không chỉ là việc đạt được điều gì đó cho bản thân, mà còn là việc giữ gìn và lan tỏa những giá trị lớn lao hơn, như một nghề nghiệp, một di sản, hay một bài học cuộc sống.
Trách nhiệm của người trẻ không chỉ là tìm kiếm thành công, mà còn là học hỏi và tiếp nối từ những người đi trước. Đồng thời, những người lớn tuổi cũng cần cởi mở, không giữ khư khư kinh nghiệm mà phải chia sẻ, hướng dẫn thế hệ sau.
“Tại sao mình giữ lại cái bí quyết, là tại vì mình phải sinh sống chứ nhỉ? Nhưng mà thời nay có ai thiếu đâu. Mà thầy cho đi bao bí quyết, mà thầy chẳng thiếu ăn thiếu mặc gì cà. Làm đi chứ!” - thầy nói với một sự nhiệt huyết khiến bất kỳ ai nghe cũng cảm thấy thôi thúc phải hành động.
Định nghĩa lại Thành công cho chính mình
Câu chuyện và những chia sẻ của GS Phan Văn Trường trong tập podcast YOU NOW WE NOW không chỉ là một bài học về thành công, mà còn là một lời mời gọi để mỗi người nhìn lại chính mình.
Thành công không phải là đích đến được định nghĩa bởi xã hội, mà là một hành trình tìm kiếm ý nghĩa sâu sắc của cuộc sống – nơi mà đam mê, sự tự tại và trách nhiệm với cộng đồng hòa quyện thành một.
Hãy lắng nghe tập podcast này để cảm nhận rõ hơn thông điệp của thầy, để tự hỏi bản thân: Liệu thành công mà ta đang theo đuổi có thực sự là điều ta muốn? Và liệu ta có đang góp phần tiếp nối giá trị cho thế hệ sau?
Hy vọng rằng câu chuyện của GS Phan Văn Trường sẽ truyền cảm hứng để bạn định nghĩa lại thành công theo cách riêng của mình, sống trọn vẹn với đam mê, và không quên trách nhiệm với cộng đồng xung quanh.
Xem thêm video đầy đủ:
Tên podcast: Tập 11: Ai cũng có chỗ để THÀNH CÔNG | YOU NOW WE NOW series | CNR
Nội dung: Cấy Nền Radio
Biên tập: Visual Designer Diệu Linh + Content Editor Hương Giang + Newsletter Specialist Thanh Ngà.
Tìm hiểu thêm về Blog Cấy Nền Radio: Tại đây
Tham gia vào chuyên mục Lăng Kính: Tại đây
Xem thêm:
